تأثیر آتش‌سوزی بر تنوع گونه‌ای ماکروفون خاک (بررسی موردی: جنگل‌های سردشت، آذربایجان‌غربی)

در میان جوامع اکولوژیکی، حشرات با توجه به حساسیتشان به تغییرات محیطی و نیازهای زیستگاهی به‌عنوان شاخص زیستی اختلال حاصل از آتش‌سوزی درنظر گرفته می‌شوند. در این تحقیق ارتباط بین فراوانی و تنوع زیستی ماکروفون خاک و گذشت زمان از وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌های بلوط شهرستان سردشت استان آذربایجان‌غربی بررسی شد. به ‌این ‌منظور سه منطقۀ سوخته‌شده در سال‌های 93-1391 و سه منطقۀ کنترل انتخاب شد. از هر یک از تیمارهای مورد بررسی تعداد 15 نمونه خاک با ابعاد 50 ×50 سانتی‌متر از عمق صفر تا 30 سانتی‌متر برداشت و از بررسی آنها در مجموع 210 ماکروفون متعلق به 18 راسته و 27 خانواده جمع‌آوری شد. در تجزیه‌وتحلیل آماری برای داده‌های پیوسته از تجزیۀ واریانس و مقایسۀ میانگین‌های دانکن و برای داده‌های گسسته یا فراوانی از آزمون مربع کای استفاده شد. نتایج نشان داد آتش‌سوزی سبب کاهش غنای گونه‌ای ماکروفون خاک شده، ولی با گذشت زمان، دوباره غنا افزایش یافته‌است. همچنین راسته‌های Coleoptera و Diplura در تمامی مناطق مورد بررسی حضور داشتند و آتش‌سوزی بر راستۀ Diplura تأثیری نداشته است. تأثیر زمانی آتش‌سوزی بر راستۀ Coleoptera کاملاً مشهود بوده و با گذشت زمان از وقوع آتش‌سوزی بر فراوانی این راسته افزوده شده است. راسته‌های Diptera و مورچه‌ها (راستۀ Hymenoptera) نیز با گذشت زمان به مناطق سوخته‌شده برگشته‌اند و فراوانی آنها افزایش یافته است. بنابر نتایج حاضر بازگشت دوبارۀ حشرات به زیستگاهشان به مدت زمانی حدود یک تا دو سال به‌واسطۀ بهبود شرایط میکروکلیمایی محیط و رویش دوبارۀ گیاهان نیاز دارد.